Kategori: Makaleler

Kam Bilgeliği Nedir? Bilimin Işığında Kadim Bir Bilgelik Bir süredir eski Türk kültüründeki “kam” kavramı üzerine araştırma yapıyorum. Ne mistik bir hikâye ne de sadece tarihsel bir anekdot… Kam bilgeliği, insanın evrenle kurduğu derin bir dengeyi anlatıyor. Peki bu denge, modern bilimin gözünden nasıl görünüyor? Kadim inançların özündeki bu bilgelik, nörobilim ve psikolojiyle nasıl kesişiyor olabilir? Gelin, birlikte bakalım. Kam: Ruhun, Bedenin ve Zihnin Uyum Hâli Kam, eski Türk kültüründe ruhsal rehber, şifacı ve bilge kişi olarak tanımlanırdı. Ancak bu tanımın ötesinde kam, insanın iç dünyasıyla dış dünyanın dengesini kurabilen kişiydi. Günümüzde nöropsikoloji bu hâli “denge hâli” olarak tanımlar. Beyin…

Gülleci Bulamacı Ağaçlara Ne Zaman Atılır? Ekonomik Bir Bakış Ekonomi, sınırlı kaynaklarla yapılacak en iyi seçimleri yapma sanatıdır. Karar verme süreçlerinde, bireyler ve toplumlar sürekli olarak fırsatlar ve maliyetler arasında denge kurmaya çalışır. Gülleci bulamacının ağaçlara ne zaman atılacağına karar verirken de benzer bir ekonomik düşünme süreci işler. Çünkü bu karar, tarım sektöründeki verimliliği, kaynakların kullanımını ve çevresel faktörlerin etkisini doğrudan etkiler. Bu yazıda, gülleci bulamacının ağaçlara uygulanma zamanını ekonomik bir perspektiften ele alacağız ve bu kararın, hem bireysel çiftçiler hem de toplum için ne gibi ekonomik sonuçlar doğurabileceğini tartışacağız. Gülleci Bulamacı ve Tarımsal Verimlilik Gülleci bulamacı, tarımda sıklıkla kullanılan…

Görme Sırası Nedir? Psikolojik Bir Bakış Bir psikolog olarak, her davranışın arkasında bir anlam olduğunu bilirim. İnsan zihni yalnızca gördüğünü algılamaz; neyi, ne zaman ve nasıl gördüğünü de düzenler. “Görme sırası” denilen şey, aslında bu düzenin gizli mimarisidir. Görme sırası, dış dünyadan gelen uyarıcıların beyin tarafından algılanma, sıralanma ve anlamlandırılma sürecidir. Ancak bu kavram yalnızca biyolojik bir süreç değildir; aynı zamanda bilişsel, duygusal ve sosyal psikolojinin iç içe geçtiği bir deneyimdir. Çünkü insan, yalnızca gözleriyle değil, duyguları ve inançlarıyla da görür. Bilişsel Boyut: Zihnin Görme Hiyerarşisi Bilişsel psikolojiye göre, görme sırası algı önceliği ile başlar. Beyin, saniyede milyonlarca görsel bilgi…

Hırbo Kime Denir? Farklı Gözlerden Bir Kavramın Anatomisi Bazı kelimeler vardır, sadece anlamlarıyla değil; çağrıştırdıklarıyla da zihinlerde yankı bulur. “Hırbo” da onlardan biri. Kimine göre kaba saba, kimine göre saf, kimine göre de sadece ‘doğal’ olan insanı anlatır. Ben bu yazıda, “Hırbo kime denir?” sorusuna tek bir tanım yerine farklı bakış açılarıyla yaklaşmak istedim. Çünkü kelimeler, onları kullanan toplum kadar karmaşık ve çok katmanlıdır. “Hırbo”nun Klasik Tanımı: Şehirli Dilin Köylüye Bakışı “Hırbo” kelimesi genellikle şehirli insanların, taşradan gelen ya da kent yaşamına uyum sağlayamamış kişilere taktığı bir lakap gibi kullanılır. Bu açıdan bakıldığında, kelime hem bir toplumsal mesafe hem de…

El yazısı uzmanlığı nedir? Tarihsel kökleri, yöntemleri ve güncel tartışmalarıyla kapsamlı bir bakış El yazısı uzmanlığı, bir metindeki harf biçimleri, çizgi sürekliliği, baskı miktarı, hız, eğim ve ritim gibi öğeleri inceleyerek bir yazının kime ait olabileceğini ya da bir belgenin değiştirilip değiştirilmediğini değerlendiren uygulamalı bir adli bilim alanıdır. Bu uzmanlık, Türkçe literatürde çoğu zaman “el yazısı incelemesi” ya da “belge inceleme” başlıkları altında anılır ve grafoloji, adli belge inceleme (questioned document examination) ve yazı karşılaştırması gibi alt kavramlarla kesişir. Tarihsel arka plan: grafolojiden adli belge incelemeye El yazısına merak, Avrupa’da 17. yüzyıldan itibaren ahlaki nitelikler ile yazı biçimi arasında ilişki…

CMK 75. Madde Nedir? Hukukun Delil Üzerine Kurulan Sessiz Dengesi Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 75. maddesi, adli sürecin en kritik aşamalarından birini düzenler: şüpheli veya sanıktan beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması. Bu madde, modern ceza hukukunun delil toplama anlayışının temel taşlarından biri olarak görülür. Ancak mesele yalnızca bir “örnek alma” işlemi değildir; aynı zamanda bireyin mahremiyetine, beden bütünlüğüne ve insan haklarına dokunan çok yönlü bir tartışmadır. CMK 75, bu hassas dengenin tam merkezinde durur. — Tarihsel Arka Plan: Delilin Evrimi ve Bedensel Müdahale Tarihin erken dönemlerinde delil kavramı tanıklık, itiraf veya eşyaya dayalı somut bulgularla sınırlıydı. Ancak 20. yüzyılın…

Gıcık Bir İnsan Ne Demek? Ekonomik Perspektiften Bir Değerlendirme Ekonomistlerin en çok üzerine düşündüğü konulardan biri, sınırlı kaynaklarla yapılacak seçimlerin sonuçlarıdır. Tıpkı bireylerin, firmaların veya hükümetlerin karar verirken karşılaştığı kısıtlamalar gibi, toplumsal etkileşimlerde de sınırlı kaynaklar söz konusudur. Bu kaynaklardan biri, zaman ve enerji gibi insani sınırlar iken, diğerleri ise insanların birbirlerine karşı duyduğu sabır ve hoşgörü olabilir. İşte tam da bu noktada, “gıcık bir insan” tanımını ekonomist bakış açısıyla ele almak oldukça ilginç bir tartışma başlatır. Gıcık İnsan Nedir ve Ekonomiye Nasıl Yansır? “Gıcık bir insan” tanımı, genellikle bireylerin birbirlerini rahatsız edici, sinir bozucu ve hoş olmayan bir şekilde…

Gereksiz Kelimesinin Eş Anlamlısı: Anlamın Derinliklerinde Yolculuk Kelimeler, düşünceleri, duyguları ve varoluşu şekillendiren güçlü araçlardır. Her bir kelime, belirli bir dünyayı inşa etme kapasitesine sahipken, bazen o dünyanın dışına çıkarak, diğer kelimelerle oluşturduğu ilişkilerle varlık bulur. Edebiyatçılar için kelimeler, sadece birer iletişim aracı değil, derin anlamların taşındığı ve insana dair evrensel temaların işlendiği birer yapı taşıdır. Kelimeler doğru seçildiğinde birer sihirli anahtara dönüşebilir, bazen de bir anlam yelpazesinde kaybolabiliriz. Bu yazıda, dilin bu büyülü gücünden faydalanarak “gereksiz” kelimesinin eş anlamlılarını edebi bir bakış açısıyla keşfetmeye çalışacağız. Gereksizlik Kavramının Derinliği Gereksiz kelimesi, günlük dilde sıklıkla karşılaştığımız ve çoğu zaman değersiz ya…